Salve Femina | Wyróżnienie graficzne w konkursie Książka Roku 2021 Polskiej Sekcji IBBY

Za nowatorską koncepcję edytorską oraz idealny ożenek treści i formy w książce Salve Femina, Wydawnictwo Albus

Książka Salve Femina Wydawnictwa Albus to „panteon” ponad 100 wybitnych Polek, które przyczyniły się do popularyzacji feminizmu w naszym kraju na przestrzeni dwóch wieków. Bohaterkami są osoby o różnorodnym pochodzeniu, wielości zawodów i pełnionych funkcji: emancypantki, działaczki społeczne, polityczki, dziennikarki, pisarki, poetki, aktorki teatralne i filmowe, artystki wizualne, krytyczki sztuki, reżyserki, fizyczki, chemiczki, lekarki, socjolożki i wiele innych. Magdalena Gaładyk dokonała subiektywnego, choć reprezentatywnego wyboru postaci kobiecych, sportretowała je, a całość – razem z krótkimi biogramami i cytatami – oprawiła graficznie. Autorka przyjęła prostą koncepcję książki: na każdej rozkładówce rozplanowała tekst oraz zestawiony z nim szkicowo narysowany portret: czarno-biały osoby zmarłej, kolorowy – żyjącej. Książka zwraca uwagę przede wszystkim szczególną oprawą edytorską: papier, typografia, nietypowy format i oprawa – okładka ze sztucznej skóry z reliefem – nie zostały dobrane przypadkowo. Pozycja przypomina nam dobrze znaną książeczkę do nabożeństwa. Skojarzenie to budzi niewielkich rozmiarów format, oprawa, typograficzne ozdobniki i układ treści, barwione brzegi stron, zakładka. Brakuje tylko luźno włożonych obrazków, które czytelniczki mogą same dokładać do książki, uzupełniając ją o własne „święte”. Zawartość tekstowa dobrze koresponduje z płaszczyzną graficzną. Temat jest wciąż aktualny, dobrze naświetla ważne postaci kobiece. Książkę można czytać od czasu do czasu, na wyrywki albo na raz, w jeden wieczór, strona po stronie, rysunek po rysunku.
Małgorzata Gurowska

Gdyby prześledzić myśli filozofów, mędrców czy ojców kościoła okazałoby się, że czas świetności kobiety w kulturze to zaledwie chwila. Natomiast silne uprzedzenie w stosunku do kobiet trwało ponad dwa tysiące lat. 

Brak równości płciowej nadal pozostaje największą światową niesprawiedliwością, a wszelkie próby zwalczenia jej rozciągają się poprzez millenia oraz kontynenty nie omijając naszego kraju.

Nadszedł czas SALVE FEMINA!

Salve Femina to ilustrowana książka, która pokazuje, że feminizm to nie impuls, ani produkt współczesności. Znajdziemy tu portrety ponad stu Polek, które odegrały ważną rolę w historii Polski i na zawsze weszły do historii polskiego feminizmu. Trudno stworzyć kompletną listę polskich feministek. Zdajemy sobie sprawę, że wybór autorki opracowania jest subiektywny i niekompletny. Magdalena Gaładyk zachęca aby przyjrzeć się kobietom bezkompromisowym, wybitnym i sprawczym, pochodzącym z różnych środowisk, o różnych profesjach i zainteresowaniach. Autorka w swojej książce pokazuje młodym ludziom i wszystkim zaangażowanym w protesty i strajki, walczącym o prawa kobiet, że feminizm ma swoją historię i swoje bohaterki. Pragniemy aby sylwetki wielu kobiet o równe prawa, równe płace, równe traktowanie, łatwy dostęp do zawodów uważanych za męskie, walkę z szowinizmem płciowym, walkę ze stereotypami płciowości, walkę z seksizmem, powszechny dostęp do antykoncepcji i wiele innych postulatów, były powszechnie znane.

Na portretach znajdują się wizerunki prekursorek walczących piórem, słowem i czynem, m.in. Marii Konopnickiej, Narcyzy Żmichowskiej, Kazimiery Bujwidowej, Marii Dulębianki, Marii Jaremy, Anny Świrczyńskiej, Ireny Sendlerowej, ale także współczesnych bohaterek, pisarek, poetek, publicystek, akademickich „siłaczek”, polityczek oraz tych działających na rzecz kilkuset działających w Polsce organizacji kobiecych, grup nieformalnych i ośrodków, np. uczestniczki Strajku Kobiet. Są wśród nich: Maria Janion, Maria Czubaszek, Olga Tokarczuk, Sylwia Chutnik, Kazimiera Szczuka, Manuela Gretkowska, Krystyna Kofta, , Hanna Bakuła, Kinga Dunin, Wanda Traczyk-Stawska, Ewa Łętowska.

Dzięki przytoczonym w książce fragmentom ważnych wypowiedzi niemal każdej z zaprezentowanych w niej kobiet Salve Femina to skarbnica feministycznych cytatów odzwierciedlających najważniejsze, często wyjątkowe, zasługi bohaterek.

Książka ukazuje się w momencie kiedy na ulicę wyszły kobiety i wspierający je mężczyźni, sprowokowani zaostrzeniem praw aborcyjnych przez polskie prawo. 22 października 2020 roku Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przerwanie ciąży ze względu na „duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu” jest niezgodne z Konstytucją. Wśród protestujących przeciwko orzeczeniu trybunału znalazło się tysiące młodych ludzi, to z myślą o nich autorka przytacza fragmenty haseł towarzyszących manifestom i strajkom kobiet, które miały miejsce w historii Polski aby byli świadomi jak trudna droga za nami, mieli siłę walczyć o swoje prawa w przyszłości i pamiętali, że:

Nienawiść zabija. Zabija kobiety, dzieci, zwierzęta, przyrodę, ludzi innych, młodszych, starszych, z niepełnosprawnościami, gejów, lesbijki, migrantki i uchodźców. Nienawiść poniża, zastrasza i bije. W domach, w szkołach, w instytucjach. Na ulicy, w mediach, w Internecie.

My, kobiety – na pierwszej linii walki o normalność.
My, kobiety – dumne i wolne od strachu.
My, kobiety – przeciw prawicowemu populizmowi.
My, kobiety – przeciw neonazizmowi i neofaszyzmowi.
My, kobiety – przeciw fanatyzmowi religijnemu.
My, kobiety – przeciw nienawiści.

(fragment Manifest Międzynarodowego Strajku Kobiet 8.03.2019)